اُسْمُز (osmosis)
حرکت آب از میان غشایی با نفوذپذیری نسبی و انتخابی که محلول هایی با غلظت های متفاوت را از هم جدا می کند. آب با انتشار از محلول رقیق (دارای تراکم بالای آب) به سمت محلول غلیظ (دارای تراکم پایین آب) حرکت می کند تا تراکم در هر دو محلول برابر شود. این عمل به صورت طبیعت در پیرامون ما وجود دارد .
غشا زمانی نفوذپذیری نسبی دارد که فقط به مولکول های آب اجازۀ عبور دهد، ولی سایر مولکول ها و یون های محلول در آب، مثلاً قند یا نمک، نتوانند از خلال آن عبور کنند. بسیاری از غشاهای یاخته ای به همین نحو عمل می کنند. اسمز ساز و کار حیاتی انتقال مایعات در موجودات زنده است. ورود آب به یاخته های پوششی سطح لوله گوارش جانوران نمونه ای از این سازوکارهاست. لولۀ گوارش متشکل از غشا هایی با نفوذپذیری نسبی است. اگر تراکم مواد حل شده در محلول ها متفاوت باشد، تراکم آب نیز به همان نسبت متفاوت خواهد بود. هر جا که مقدار مواد حل شده زیاد باشد، آب کمتر خواهد بود. در انتشار، آب نیز مثل مواد دیگر عمل می کند و از ناحیۀ دارای تراکم بالا به ناحیۀ دارای تراکم کمتر حرکت و در جهت شیب غلظت خود از خلال غشا عبور می کند. این امر بدین معنی است که آب از محلول رقیق به طرف محلول غلیظ می رود.
حالت اسمزی حتی در زندگی روز مره ما دیده می شود مانند شور شودن خیار شور. یاخته های جانوری، مانند گلبول های قرمز، نمی توانند از این طریق تنظیم اسمزی را صورت دهند، زیرا دیوارۀ یاخته ای ندارند. در عوض، کلیه ها تراکم مطلوب پلاسما را حفظ می کنند. این فرآیند بسیار مهم است، زیرا اگر تراکم بسیار تغییر کند، اسمز برقرار می شود و مقدار فراوانی آب از یاخته ها بیرون می آید و به خون وارد می شود یا به عکس، مقدار فراوانی آب از خون به درون یاخته ها منتشر شده، به آن ها آسیب می رساند. کلیۀ ماهیان برای مقابله با اسمز سازوکار محافظتی خاص دارد. در غیر این صورت، آب بین بدن ماهی و آب پیرامون، در ماهیان آب شور به سمت بیرون از بدن و در ماهیان آب شیرین به درون بدن ماهی، انتقال می یافت.
اُسْمُز معکوس (reverse osmosis)
به معکوس عمل اسمزی اصطلاحاRO یا اسمز معکوس میگویند. اسمز معکوس کارکرد هایی زیادی مخصوصا در تصفیه آب دارد.
وقتی ما بخواهیم عمل طبیعی اسمز را معکوس کنیم باید با توجه به شوری آّب، فشاری را باید به ستون آب غلیظ وارد نمود تا محلول غلیظ به سمت محلول رقیق حرکت کند. در تصویر بالا این مطلب به خوبی توضیح داده شده است.
در بخش تشریح فرایندRO در تصفیه آب به این مهم پرداخته شده است.
برچسب‌ها: RO آب فروشی آبشیرین کن اسمز اسمز معکوس تصفیه تصفیه آب قیمت آب شیرین کن